Niebieskie światło – jak na nas wpływa, jak się chronić?

Czy wiesz, że średnio spędzamy około 5 godzin dziennie przed ekranami? To ogromny wysiłek dla naszych oczu nieprzystosowanych do intensywnego korzystania z urządzeń digitalowych. Intensywne korzystanie z urządzeń cyfrowych z małymi ekranami wpływa niekorzystnie na nasz wzrok. Pewien zakres światła niebieskiego (światło niebieskoturkusowe) reguluje nasz cykl dobowy i korzystnie wpływa na nasz wzrok i samopoczucie. Jednak jego inny zakres (światło niebieskofioletowe) w nadmiarze stanowi czynnik wzmagający ryzyko zachorowania na zwyrodnienia plamki żółtej (AMD). Światło niebieskofioletowe dociera do głębokich struktur oka, w tym do centralnej części siatkówki, czyli plamki żółtej.

Czym właściwie jest niebieskie światło?

Światło niebieskie jest naturalną składową światła słonecznego i w niewielkich ilościach nie stanowi zagrożenia dla wzroku. Co więcej, pewien zakres światła niebieskiego jest korzystny dla zdrowia, ponieważ reguluje zegar biologiczny, a także pozwala nam prawidłowo rozróżniać kolory.

Największe zagrożenie dla naszego wzroku stanowi wysokoenergetyczna część światła niebieskiego: pasmo niebieskofioletowe. Występuje ono nie tylko naturalnie, lecz także jest emitowane przez ekrany urządzeń elektronicznych. I chociaż słońce emituje więcej promieniowa niebieskiego, to jednak znacznie bardziej szkodliwym dla nas jego źródłem są monitory. Dlaczego? Ze względu na długi czas, jaki spędzamy patrząc się w ekrany ledowe. Narażeni na to są praktycznie wszyscy, a zwłaszcza dzieci i młodzież przebywające w digitalowym środowisku. Ekrany laptopów, smartfonów i telewizorów nieustannie narażają nas na nadmierną ekspozycję na szkodliwe pasmo niebieskofioletowe. Zbyt długa ekspozycja na niebieskie światło powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak: zmęczenie, uczucie suchości albo łzawienie oczu, nieostre widzenie, a nawet migrenowe bóle głowy!

Dlaczego niebieskie światło jest szkodliwe?

Wysokoenergetyczna część promieniowania niebieskofioletowego, może przyczyniać się do uszkodzeń plamki żółtej i powodować problemy ze snem. Jak to się dzieje? Światło niebieskie wpływa na wydzielanie melatoniny – hormonu regulującego nasz cykl dobowy. Melatonina naturalnie występuje w organizmie człowieka – zaczyna wydzielać się ona po zapadnięciu zmroku. Wytwarzana jest w szyszynce, zaś sygnałem do jej wytwarzania jest informacja przekazywana z naszych oczu o zmianie natężenia światła. Po osiągnieciu odpowiedniego jej poziomu, zaczynamy czuć się senni. Krótko mówiąc, melatonina jest regulatorem naszego zegara biologicznego. Największe natężenie światła niebieskiego w naturze możemy obserwować w godzinach porannych.  Dlatego wieczorne siedzenie przed monitorem lub ze smartfonem rozregulowuje nasze naturalne procesy i może powodować nadmierne pobudzenie. Zbyt duża ekspozycja na światło niebieskofioletowe szczególnie źle wpływa na dwie grupy wiekowe: dzieci, ponieważ ich soczewki wewnątrzgałkowe są bardzo przejrzyste i filtrują mniej światła, oraz osoby 45+, ponieważ układ odpornościowy organizmu, również oczu słabnie stopniowo wraz z wiekiem i zapewnia mniejszą ochronę siatkówki. Jest zatem wiele powodów, aby ochrona przed szkodliwym światłem niebieskim była traktowana bardzo poważnie. W związku z wydłużaniem średniej życia, kluczowe jest zachowanie młodości oczu po to, by cieszyć się dobrym wzrokiem i jakością życia przez wiele lat. Zakłócony cykl dobowy powoduje problemy z koncentracją i wpływa negatywnie na samopoczucie, co przekłada się bezpośrednio na obniżenie nastroju i spadek produktywności. Dzieci „nieustannie z nosem w komórce” mogą mieć przez to problemy z nauką, a nawet kontrolą emocji.

Jak niebieskie światło wpływa na nasze oczy?

Pasmo światła pomiędzy 380 i 500nm nazywane jest światłem widzialnym o wysokiej energii (HEV). Długości fal światła niebieskofioletowego pomiędzy 380 a 440nm są uważane za najbardziej szkodliwe i wskazywane są jako jeden z czynników przyspieszających proces degeneracji komórek siatkówki, który w rezultacie prowadzi do uszkodzenia plamki żółtej, czyli AMD. Ponadto długotrwała ekspozycja na światło UV oraz niebieskofioletowe przyspiesza proces mętnienia soczewki wewnątrzgałkowej (katarakta). Dlatego tak ważna jest odpowiednia ochrona naszego wzroku. Jeśli odczuwamy pieczenie, łzawienie, suchość lub ból oczu, a w dodatku wyraźnie pogorszyło się nasze samopoczucie i ostrość widzenia, powinniśmy poszukać pomocy u specjalisty ochrony wzroku, który dobierze dla nas szkła okularowe z soczewkami blokującymi szkodliwe promieniowanie.

Jak chronić się przed niebieskim światłem?

Jak już wspomniano wcześniej, światło niebieskie reguluje nasz naturalny cykl dobowy, dlatego szalenie ważna jest odpowiednia higiena snu. Pamiętajmy, żeby wieczorem postawić na rozrywki z dala od ekranów, najlepiej na świeżym powietrzu. Przeglądanie Internetu na telefonie przed snem czy wieczorny seans filmowy to jeden z najgorszych dla naszych oczu nawyków. Nie tylko niekorzystnie wpływa na nasz wzrok, ale może powodować problemy ze snem, a nawet bezsenność!

Zatem jak chronić się przed światłem niebieskofioletowym w ciągu dnia?
Tu z pomocą przychodzą okulary wyposażone w szkła z odpowiednią powłoką odbijającą szkodliwe promieniowanie. Nawet jeśli nie mamy wady wzroku, możemy wyposażyć się w tak zwane „zerówki” z odpowiednimi powłokami, jak na przykład Ideal Max Blue UV lub Crizal Prevencia. Są to specjalne powłoki antyrefleksyjne, które filtrując światło niebieskie, chronią nasz wzrok.

Istnieją specjalne szkła zaprojektowane z myślą o relaksowaniu wzroku i wsparciu wysiłku akomodacyjnego w trakcie korzystania z ekranów. Soczewki te mogą korygować krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm lub być używane przez osoby bez wad wzroku.

Można również postawić na szkła 3-w-1: do całodziennego użytku, do komputera oraz na słońce. Szkła, takie jak Transitions Gen 8 czy Transitions XTRActie oferowane przez Grupę Essilor, poza pochłanianiem niekorzystnego promieniowania oferują również doskonała ochronę przed promieniowaniem UV. Same dopasowują się do zmiennego natężenia światła, zaciemniając się na zewnątrz i będąc przejrzyste w pomieszczeniach.